Oliwa: Jak tylko zaczniesz w siebie wątpić, to dostajesz manto

Krzysztof Oliwa, czołowy enforcer NHL w latach dziewięćdziesiątych, udzielił obszernego wywiadu Tomowi Laidlawowi w podcaście „Full Change”. Jak wspomina swoją karierę i co słychać u jedynego Polaka, który zdobył Puchar Stanleya?

Oto fragmenty rozmowy Krzysztofa Oliwy z Tomem Laidlawem, która została nagrana w ramach podcastu „Full Change”. 

 

Mamy dziś w programie niezłego zabijakę - zdobywcę Pucharu Stanleya z New Jersey Devils, a przy okazji gościa, który prawie na pewno jest w lepszej formie niż wy, Krzysztofa Oliwę. Jak się masz?

- Dobrze, wszystko w porządku, dzięki za zaproszenie. Cieszę się, że nie miałem okazji przeciwko tobie grać, był z ciebie na lodzie kawał drania.

A jak to się stało, że zawiesiłeś łyżwy na kołku? W jakich okolicznościach?

- Pewnie mógłbym pograć trochę dłużej, ale miałem w trakcie mojej kariery kilka poważniejszych urazów, w tym, w 2000 roku, „poszło” mi kolano. Ostatnie pięć lat to w zasadzie gra z permanentnym bólem. Normalnie, wiadomo, jesteś na lodzie, coś się wydarzy, poboli i przejdzie, wiesz, że się zagoi, ale gdy boli cały czas, przez lata, to jednak można w pewnym momencie mieć dosyć.

Opowiedz mi o skąd jesteś, gdzie dorastałeś?

- Urodziłem się i dorastałem w niewielkim mieście w Polsce. Grałem w lokalnym klubie, też w piłkę, nie tylko w hokeja, zresztą razem z Mariuszem Czerkawskim, potem nam obydwu udało się znaleźć się w NHL. Było fajnie, ale w pewnym momencie trzeba było podjąć decyzję, czy skupić się dalej na piłce, czy na hokeju. Jako dzieciak zrezygnowałem z hokeja pewnie ze trzy razy i w pierwszej kolejności chciałem grać w piłkę. Marzyło mi się bycie napastnikiem, ale tak szybko i tak bardzo rosłem, że w pewnym momencie było wokół mnie sporo znacznie szybszych chłopaków, którzy radzili sobie dużo lepiej ode mnie. Zaproponowano mi zostanie bramkarzem, ale co to za zabawa? Wydawało mi się to nudne i zbyt stateczne, w dodatku zbyt nisko skakałem. Uznałem zatem, że ostatecznie wybieram hokej.

***

Dużo się biłeś za dzieciaka?

- Nie, nie. Wiesz, grałem dużo w juniorskich, lokalnych drużynach, potem przyszła reprezentacja Polski do lat 16, 18 i 20, kilka razy zresztą byłem kapitanem kadry. Zawsze chciałem zagrać w Niemczech, pojechać tam, nauczyć się tego języka wystarczająco dobrze, by móc się porozumieć i to się w pewnym sensie udało. Podczas turnieju z reprezentacją do lat 20 podszedł do mnie kanadyjski trener, Mike McNamara, który pracował z juniorskimi drużynami, i zaprosił mnie na testy do Zug. Pojechałem tam, a on powiedział mi, że jestem za dobry, by grać na tym poziomie i, że mam potencjał na grę w NHL. Trudno mi było w to uwierzyć, zwłaszcza, że hokej łączyłem ze szkołą i dodatkowo z pracą w kopalni, przez którą najpierw trzy a potem dwa razy w tygodniu opuszczałem trening. On zapewnił, że postara się zorganizować mi wyjazd do Kanady, do drużyny juniorskiej. Jeżeli nie uda mi się zakwalifikować do NHL, to wrócę do Polski jako zawodnik, który liznął kanadyjskiego hokeja. Dostałem wizę, jeszcze pamiętam jak mnie pytano po co mam jechać do Kanady, żeby grać w hokeja, przecież żaden Polak tam nie gra. A ja miałem już plan, żeby wylądować w Toronto i najchętniej nigdy nie obejrzeć się za siebie.

Mówiłeś po angielsku?

-  Nie. Było trudno, nie powiem.

I gdzie w juniorach wylądowałeś?

- W drużynie Saint John Flames, dywizja Golden Horseshoe, jeżeli dobrze pamiętam. Mieliśmy świetnego managera, który dostrzegł we mnie potencjał enforcera. Ja do tego momentu nigdy się jeszcze nie biłem, ale szybko stałem się celem wśród innych zawodników, więc musiałem się tego nauczyć. Rozegraliśmy dobry sezon, przegraliśmy dopiero w finale. Ja jeszcze nabawiłem się kontuzji barku i musiałem przejść operację. Było mi naprawdę trudno z tym, że nie znałem angielskiego, więc zapisałem się na kursy i chodziłem na zajęcia a potem w domu oglądałem jak najwięcej telewizji i jak najwięcej czytałem, by również w ten sposób się uczyć.

To wymaga, moim zdaniem, ogromnej odwagi, żeby wyjechać do obcego kraju, nie znając języka, który tam obowiązuje, jeszcze wrzucili się w rolę, w której wcześniej nie doświadczyłeś…

- Fakt, ale opłaciło się pojechać i przetrwać ten okres, bo w końcu, w trzeciej rundzie draftu wybrano mnie do New Jersey Devils.

I ściągnęli cię z Welland?

- Tak, z juniorskiej ligi B.

- No proszę. Ludzie zwykle tego nie wiedzą, bo gracze, którzy trafiają do NHL są zazwyczaj z wiodących juniorskich, czy uniwersyteckich lig, czasami z Europy. To był zatem niesamowity przeskok, podejrzewam, że twoje warunki fizyczne musiały tu być bardzo ważnym czynnikiem.

- Pamiętam jak oglądałem w telewizji Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Lillehammer i komentatorzy zachwycali się warunkami fizycznymi Erica Lindrosa. Zajrzałem z ciekawości w encyklopedię, Internetu przecież wtedy jeszcze nie było, i porównałem sobie cale do centymetrów oraz funty do kilogramów i stwierdziłem, że przecież ten facet jest mojego wzrostu i wagi. I wtedy do mnie dotarło, że to jest atut. Zacząłem się bardziej przykładać do treningów, zacząłem biegać, przestałem korzystać z windy, a mieszkałem wtedy na jedenastym piętrze. Bardzo zależało mi na tym, by zagrać w NHL, by przekuć te warunki w coś, co docenią działacze. I, przy okazji, mała ciekawostka – gdy byłem w New York Rangers, moim zadaniem była ochrona… Erica Lindrosa.

Powiedziałeś mu o tej historii?

- Tak, uznał ją za bardzo fajną.

***

No więc zjawiasz się na obozie Devils…

- Tak, najpierw na obozie dla początkujących zawodników, a potem na regularnym.

Czyli przeszedłeś z drużyny z juniorskiej ligi B, ominąłeś ligi pośrednie i od razu zjawiłeś się w NHL i to na obozie dla zaprawionych już zawodników.

- Tak. Nieźle jeździłem na łyżwach, miałem warunki fizyczne…

Biłeś się już wtedy regularnie na lodzie?

- Nie, ale już w czasie sparingów przed sezonem dano mi wyraźnie do zrozumienia, czego się ode mnie oczekuje i uznałem, że w porządku, że chcę być w tym możliwie jak najlepszy. Zacząłem trenować trzy razy dziennie, bo doszedł mi boks, podnoszenie ciężarów. Dość powiedzieć, że w moim czwartym sezonie strzeliłem jakieś 20 bramek w play-offach, ale wlepili mi w sumie 345 minut kar za udział w 35 bójkach.

Lubiłeś brać udział w bójkach?

- Nie planowałem tego, gdy zaczynałem z hokejem, ale okazało się, że jestem w tym dobry, więc tak się wszystko potoczyło. To jest niebezpiecznie, bez względu na to, co kto mówi, i nikt tak naprawdę nie chce się bić. Jednocześnie zawsze lubiłem grać fizycznie, na granicy przepisów, nie przeczę, ale zgodnie z zasadami.

Żeby być dobrym w bójkach, naprawdę trzeba się na nie przygotowywać, fizycznie i psychicznie, i tu uczciwie się ze swoich zadań wywiązywałem. Do dziś jak mnie ktoś zapyta kto był, czy jest moim zdaniem najlepszym enforcerem w lidze, mówię, że ja. Bo ja się do tego przygotowywałem wręcz metodycznie. Jak tylko zaczniesz w siebie wątpić, to dostajesz manto. Kilka razy zwątpiłem i pożałowałem. Owszem, trenowałem tak dużo, zwłaszcza latem, że w końcu czułem się niezwyciężony, ale przecież każdy, nawet najlepszy, czasami przegrywa. Regularną częścią mojego dnia było oglądanie telewizji i jednoczesne moczenie dłoni w wodzie z lodem.

Tak, ludzie często tego nie widzą, albo nie zdają sobie sprawy z tego w jak fatalnym stanie potrafią być ręce enforcerów.

- Taka część tej pracy, poświęcenie, które z niej wynika.

***

Spędziłeś całą karierę w NHL w New Jersey?

- Nie, nie. Po zdobyciu Pucharu Stanleya wymieniono mnie do Columbus Blue Jackets, ale rozegrałem tam zaledwie 10 spotkań. Doznałem kontuzji i, gdy byłem w szpitalu, z telewizji dowiedziałem się, że oddano mnie do Pittsburgha.

Z telewizji?

- Tak. Z ESPN. Trafiłem do Pingwinów, Mario akurat wrócił z emerytury, szukał dużego gościa, żeby go chronił, padło na mnie. Po trzech latach wylądowałem na chwilę w New York Rangers, potem w Calgary Flames.

Zakończyłeś karierę będąc po trzydziestce.

- Tak, miałem 32 lata, wróciłem do New Jersey i poczułem, że nie jestem już w stanie dawać z siebie tyle, co wcześniej i grać na takim samym poziomie co do tej pory. Poza tym rozwodziłem się, co wpływało na moją koncentrację i miałem wrażenie, że oszukuję siebie, kolegów z drużyny i klub. Zapytałem, czy mogę zostać w organizacji, robić coś innego, ale usłyszałem, że nie mam na to kwalifikacji. Po zakończeniu kariery zrobiłem kilka kursów i certyfikatów na różnych poziomach i teraz m.in. trenuję dzieciaki i jestem doradcą hokejowym. Myślę, że to jest fajne, bo ja sam zrobiłbym wiele rzeczy inaczej i podjął inne decyzje, gdybym miał kogoś, kto by mnie właściwie poprowadził. Brakowało mi takiego wsparcia, cieszę się, że mogę go teraz sam udzielać innym.